NLP (Doğal Dil İşleme) Makine insan etkileşiminde önemli bir araçtır. 4 tane birbirine bağlı unsurdan oluşur.
Ses Bilimi (Fonetik)
Biçim Bilim (Morfoloji):Dilde biçimsel ögeleri sınıflamak için kullanılır.
Söz Dizim (Sentaks)
Anlam Bilim (Semantik)
Morfolojik Analizden yüzeysel olarak bahsedecek olursak , Kök ve Ek Analizi olmak üzere iki kısmı mevcuttur.
Kök Analizinde karakter sayısı bakımından, dile özgü tüm kökleri barındıran bir veritabanına ihtiyaç duyarız. Bu veri tabanını kullanarak ,dilin niteliğine göre (önden eklemeli , sondan eklemeli...) veritabanında bir search yapıp kök tespit ederiz.
Sonraki aşama ek analizidir.Bu aşamaya gelene kadar belli sıkıntılar mevcut.Şöyle ki bir kelimenin kökü için “Kelimenin daha küçük parçalara ayrılmayan,anlamlı ve kelimenin anlamı ile ilgili en küçük parçasıdır. ” tanımını yapıyoruz.
Doğal olarak morfolojik sınıflama yapmaya kalkıştığımızda semantikten bağımsız bir işlem yaptığımız için bazen tespit ettiğimiz kök , kelimenin anlamından bağımsız bir anlam taşıyabiliyor. Eskitmek kelimesini ele alırsak ,eski- mek değil de es-mek i kök olarak seçme durumumuzda yanlış bir tespitte bulunmuş oluruz.Bu aşamada Ek Analizini devreye alırız .Türkçe için örnek verecek olursak ,Türkçe de kökten sonra gelecek ekler belli bir hiyerarşi içindedir ve kökün alabileceği ekler bilinmektedir.Dolayısı doğru sonuç elde etmek için kök ve ek analizini bir bütün olarak değerlendirmeli ,her biri bir diğerinin ara ürünü olan zincirleme bir reaksiyon gibi düşünmeliyiz.
Söz Dizimsel Analiz (Sentaktik) : Kelimelerden oluşmuş bir söz dizgesinin gerçekte bir cümle yapısına uygun olup olmadığının tespiti “söz dizimsel analiz” ile yapılır.Örneğin her cümlede iş oluş hareket bildiren bir yüklem bulunmalıdır.Öyle ise cümle diyebilmem için söz dizisinde bir yüklem tespit etmeliyim.
Anlamsal Analiz(Semantik):Ek hiyerarşisi analiz edilmiş kelimelerin ,cümle hiyerarşisine uygun konumlarına bakılarak , kelimeler arası ilişkileri tanımlanabilir.Yani bu süreci sentaktik analiz ile sınıflandırılmış kelimelerin anlamlardırma süreci olarak tanımlayabiliriz.
NLP üzerine yapılan araştırmalar , doğal dillerin işlev ve yapılarının daha iyi anlaşılması,Bilgisayar - insan etkileşiminin daha iyi sağlanması ve bilgisayar ile dil çevirisi yapmak için kullanılır.
Dilin işlenmek üzere çözümlenmesi için matematiksel model oluşturulması gerekir.Matematik aslında doğayı ve olayları ...tanımlamak için kullandığımız bir dil ise Doğal Dil İşlemede matematiksel bir model geliştirmek ,diller arası bir dönüşüm sağlayacağından işimizi kolaylaştıracaktır.
No comments:
Post a Comment